Малююць усе!

Яскравае, духмянае, напоўненае галасамі птушак і гудзеннем пчол, водарам траў і салодкіх кветак лета! Яно нібы просіцца на палатно мастака, каб той перадаў настрой і назаўсёды захаваў багацце самай зялёнай пары года. Для гэтага неабавязкова быць выдатным прафесіяналам, галоўнае — жаданне. У гэтым не сумняваюцца хлопчыкі і дзяўчынкі, якія наведваюць летні аздараўленчы лагер “Спектр” у сталічнай гімназіі № 41 імя В.Х.Сярэбранага. Магчымасць тварыць для многіх з іх не толькі карысны, але і вельмі прыемны адпачынак.

Мастакі і інтэлектуалы

Як вы ўжо здагадаліся, лагер нездарма носіць такую насычаную колерамі назву — “Спектр”. Аднак справа не толькі ў мастацтве. Аказваецца, малюючы, дзеці нядрэнна развіваюць і спектр сваіх інтэлектуальных здольнасцей.

“У 2013 годзе, калі толькі ствараўся гэты школьны лагер, ён быў профільным. Справа ў тым, што наша гімназія яшчэ не так даўно была школай з архітэктурна-мастацкім і фізіка-матэматычным кірункамі. Гэтыя традыцыі мы захавалі і ў лагеры: хтосьці выбірае для сябе дадатковыя заняткі па мастацтве, а хтосьці — па матэматыцы. На базе нашай гімназіі працуе клуб “Юны матэматык”, у якім дзеці некалькі разоў на тыдзень могуць займацца з лепшымі выкладчыкамі БДУ, якія таксама працуюць у нашай гімназіі”, — тлумачыць Вольга Мікалаеўна Жаранкова, педагог-псіхолаг і начальнік лагера “Спектр”.

Юных матэматыкаў і мастакоў сёлета ў летніку налічваецца дваццаць, кожнаму з іх — ад 10 да 14 гадоў. Маляваць любяць амаль усе.

“Нядаўна мы праводзілі конкурс малюнкаў на асфальце “Я люблю сваю гімназію”. Бачылі б вы тую прыгажосць, якую стварылі дзеці! Атрымалася велізарная карціна з кранальнымі надпісамі і малюнкамі. На жаль, дождж іх ужо змыў, — усміхаецца Вольга Аляксандраўна Карповіч, намеснік дырэктара па вучэбнай рабоце, якая тры гады запар таксама была начальнікам лагера “Спектр”. — Раней у нашай вучэбнай праграме была мастацкая практыка. Сёння яе няма, але дзеці жадаюць, вельмі жадаюць маляваць! Яны, як і мы, упэўнены: каб адукацыя была паўнавартаснай, трэба працягваць справу, не робячы перапынку на лета, хоць крышачку, хоць пару штрыхоў у дзень маляваць, бо ў мастака, як у музыканта: калі іграць штодзень, навык расце. Мы прапанавалі стварыць на базе летніка своеасаблівую альтэрнатыву гэтай практыцы — мастацкі пленэр, калі дзеці могуць маляваць на свежым паветры”.

Дзве гадзіны творчасці

У той дзень, калі я завітала ў лагер, надвор’е выдалася сонечнае, таму адразу пасля снедання дзеці заспяшаліся на пленэр з прыгожай назвай “Мы малюем лета”. З сабой — алоўкі, папера і натхненне. Разам з хлопчыкамі і дзяўчынкамі ў творчае падарожжа накіравалася настаўніца працоўнага навучання і выяўленчага мастацтва майстар па саломапляценні Ала Валянцінаўна Людчык.

“У нашым летніку заўсёды прысутнічаюць прафесійныя педагогі-мастакі, якія працуюць у гімназіі настаўнікамі выяўленчага мастацтва. Акрамя Алы Валянцінаўны, з дзецьмі займаюцца Вікторыя Віктараўна Хамякова і Антаніна Іванаўна Шчаслівая. Пленэры праводзяцца некалькі разоў на тыдзень, таму выкладчыкі звычайна працуюць па чарзе”, — заўважае Вольга Аляксандраўна.

Месцы для творчага адпачынку выбіраюцца маляўнічыя: паркі, скверы, цікавыя помнікі архітэктуры. Дзве-тры гадзіны, адведзеныя на мастацтва і творчыя пошукі, — што можа быць прыемней?!

“Мы працуем у асноўным простым алоўкам, пастэллю або мастацкай крэйдай. Фарбамі зручна маляваць у памяшканні, дзе ёсць вада, а ў палявых умовах гэта складана, — тлумачыць Ала Валянцінаўна Людчык. — Дзеці звычайна малююць пейзажы, прыгожыя краявіды горада і нават асобныя аб’екты прыроды. У любым выпадку яны адпрацоўваюць свае навыкі. Пейзажы пейзажамі, а вось дрэвы якія цікавыя — кожнае з іх паасобку! Іх можна маляваць хоць усё жыццё! Старэйшыя дзеці любяць адлюстроўваць больш складаныя рэчы, напрыклад, фрагмент вулачкі ці парку. Малюем мы і малыя архітэктурныя формы: ліхтары, лаўкі, альтанкі, фантанчыкі”, — расказвае Ала Валянцінаўна. Дарэчы, лепшыя мастакі пленэру ўзнагароджваюцца дыпломамі і сімвалічнымі падарункамі.

Даша Ігнаценка, якая скончыла 7 клас, наведвае лагер ужо трэці год, таму можна сказаць, што тут яна ўжо старажыл. “Мая асаблівая любоў — гэта пленэры. Мы заўсёды накіроўваемся туды, дзе вельмі маляўнічыя месцы і цудоўныя пейзажы. На мінулым тыдні мы хадзілі ў парк, дзе многа прыгожых кветак і дрэў. Трэба сказаць, больш за ўсё мне падабаецца маляваць простым алоўкам”, — адзначае Даша. А сябры і педагогі дадаюць: “Даша вельмі творчы чалавек. Хоць і гаворыць, што часцей за ўсё малюе простым алоўкам, яна вельмі добры жывапісец і выдатна адчувае колер”.

Калі надвор’е не дазваляе адправіцца на пленэр, дзеці застаюцца ў гімназіі і займаюцца любімай справай у студыі жывапісу і дэкаратыўна-прыкладной творчасці: малююць, лепяць з пластыліну, ствараюць калажы і арт-аб’екты.

“Спектрыкі” — за поспех

Калі вы вырашылі, што дзеці толькі і робяць у летніку, што малююць, вы памыляецеся. Цікавая асаблівасць лагера ў тым, што кожны дзень тут дасканала прадуманы і мае сваю назву: дзень мастака, дзень міру і ўсмешкі, дзень роднай зямлі, дзень акіянаў, дзень сяброў, дзень вандроўніка і нават дзень добрых спраў. І мерапрыемствы тут праводзяцца таксама адпаведныя. Гляджу ў расклад: сёння дзень прафесій. Адразу ж знаходжу прафарыентацыйную гульню пад назвай “Угадай прафесію” і шмат іншых мерапрыемстваў. Што ж, сумаваць сёння не давядзецца!

“Учора ў нас быў дзень аховы навакольнага асяроддзя, таму мы вырашылі арганізаваць творчую майстэрню “Цікавае з непатрэбнага”. Бачыце, што атрымалася!” (Начальнік лагера Вольга Мікалаеўна Жаранкова паказвае мне інсталяцыю цудоўных матылькоў, зробленых з газеты.)

“Справа ў тым, што ў нашай гімназіі дзейнічае праграма “Другое жыццё прадметаў”, дзякуючы якой мы ўжо трэці год збіраем другасную сыравіну, — удакладняе Вольга Аляксандраўна Карповіч, намеснік дырэктара па вучэбнай рабоце. — Перш за ўсё яна нам патрэбна для пэўных арт-аб’ектаў. Да таго ж другасныя матэрыялы мы можам выкарыстоўваць на занятках. Напрыклад, латкі ад прадуктаў добра падыходзяць у якасці аднаразовай палітры. Дзеці ведаюць, што другасныя матэрыялы яны могуць памяняць на мясцовую валюту — “спектрыкі”.

Так-так, вы ўсё правільна зразумелі. Аказваецца, з першага года існавання ў летніку існуюць свае так званыя грошы — “спектрыкі” — купончыкі зялёнага, жоўтага і аранжавага колеру. Атрымаць іх можна за любую добрую справу: перамогу ў спартыўным ці інтэлектуальным спаборніцтве, здачу другаснай сыравіны ці за дапамогу па гімназічнай гаспадарцы. Самы каштоўны “спектрык” — аранжавы, а самы танны — зялёны. Купончыкі потым можна абмяняць на прызы: флікеры, крэйду для малявання, сшыткі, іншыя мастацкія прылады ці ўвогуле на шакаладны батончык. Па словах педагогаў, такі падыход і дух спаборніцтва вельмі падабаюцца дзецям, а таксама вучаць іх фінансавай дасведчанасці.

“Дзяцей трэба зацікавіць, — упэўнена Вольга Аляксандраўна Карповіч. — Хоць і здаецца, што яны вялікія, усё роўна з імі трэба гуляць. Калі няма элемента гульні, то ўсё рассыпаецца”.

Спорт і бяспека

Якую б назву ні меў у летніку кожны новы дзень, тут заўсёды мае месца рухавая актыўнасць. Гэта спартыўная гульні і спаборніцтвы “Вясёлыя старты”, “Мяч над сеткай”, “Залатая скакалка”, “Аранжавы мяч”, “Стрытбол”, “Нашы рэкорды”, “Бадмінтон”, “Гадзіна футбола”, “Малыя Алімпійскія гульні” і многія іншыя.

Актыўнай Марыне Есінай, якая сёлета скончыла 7 клас, у лагеры больш за ўсё падабаецца менавіта спартыўная частка, таму шмат часу дзяўчынка праводзіць на спартыўнай пляцоўцы. “Я люблю гуляць у піянербол, а таксама наведваць выставы, — усміхаецца Марына. — У лагеры больш дзяцей з 5 і 6 класа, а з 7 — толькі 5 чалавек. Мне здаецца, што дзеці нашага ўзросту больш любяць сядзець за кам’ютарам, чым куды-небудзь ісці, а ў лагеры, трэба сказаць, добры адпачынак ад камп’ютараў”.

Асаблівая ўвага ў летніку ўдзяляецца бяспецы жыццядзейнасці. У гімназіі сабраны вялікі матэрыял па правілах бяспекі для дзяцей — пачынаючы ад паводзін на вуліцы, катання на веласіпедзе і роліках і заканчваючы паводзінамі падчас пажару і ў іншых складаных сітуацыях. Зразумела, каб веды, якія могуць выратаваць жыццё, не забываліся, дзеці становяцца ўдзельнікамі розных “бяспечных” мерапрыемстваў. Гэта і цікавыя размовы з неабыякавымі інспектарамі ДАІ, і прагляд тэматычных відэафільмаў, і віктарына “Я ведаю правілы”, дзе за актыўны ўдзел і правільныя адказы можна атрымаць “спектрык”. Акрамя таго, штогод дзеці наведваюць музей МНС, адкуль, па словах начальніка лагера, яны заўсёды выходзяць натхнёнымі.

Камунікатыўныя заняткі, круглыя сталы, наведванне музеяў, выстаў і культурных месцаў сталіцы, забаўляльныя і творчыя заняткі — абавязковы складнік летніка “Спектр”.

Даша Стаднік наведвае лагер ужо другі год, і, па яе словах, тут ёй вельмі падабаецца. “Складана вылучыць штосьці канкрэтнае, бо застаюцца ўражанні за ўвесь перыяд адпачынку. Кожная выстава ці мерапрыемства можа быць звязана яшчэ з адным паходам кудысьці. Напрыклад, мы ідзём на выставу, а пасля яе можам гуляць у парку — запомніцца і тое, і другое. Або ідзём у кіно, а потым малюем водгук па ўбачаным фільме. Таму лагер — гэта ў першую чаргу нашы зносіны, а не толькі мерапрыемствы”, — упэўнена дзяўчынка.

Пра ідэальную чысціню і страчаных мастакоў

“Зразумела, што не ўсе стануць мастакамі, але ў вашых руках — неверагоднае хобі!” — прыкладна такія словы гавораць дзецям настаўнікі гімназіі. Многія з іх не толькі малююць, але і займаюцца фелтынгам (валеннем з воўны), лепкай, саломапляценнем, шыццём і іншымі відамі творчасці. Самае прыемнае і, бясспрэчна, галоўнае тое, што педагогі гімназіі вераць у кожнае дзіця.

“Паступаючы ў 5 клас, дзеці заўсёды ведаюць, што могуць дадаткова займацца маляваннем. Калі да мяне ідуць бацькі на субяседаванне, то нясуць малюнкі і чамусьці думаюць, што мы можам узяць ці не ўзяць іх дзіця на мастацкі кірунак. Але такога не бывае: мы бяром усіх, бо абсалютна ўпэўнены, што кожнае дзіця таленавітае, толькі талент гэты трэба разгледзець. Часта самі бацькі не вераць у дзіця, і гэта самае страшнае. Яны ўпэўнена кажуць: “Маё не малюе дакладна!” А я кажу: “А вось гэта мы паглядзім!” Не бывае бясталентных дзяцей у гэтай галіне. Проста хтосьці класна лепіць, а яму пластылін не далі і ён не паспрабаваў ляпіць, хтосьці добра працуе фарбамі, у яго вялікі патэнцыял, а яму элементарна не далі фарбаў у свой час. Так бывае з дзеткамі, якія растуць не толькі ў дрэнных умовах, але і ў вельмі добрых. Напрыклад, дома ідэальная чысціня, таму бацькі хвалююцца, што дзіця штосьці запэцкае. А ў нас яны ведаюць, што можна і памаляваць, і вымазацца, а потым проста пераапрануцца і прыбраць за сабой. У мастакоў нават ёсць такі тэрмін — “мастацкая брудная работа”. Тым не менш некаторыя дзеці вельмі акуратна працуюць: засцеляць стол, анучку возьмуць — і няма праблемы. А ў некаторых хлопчыкаў і дзяўчынак існуе псіхалагічная патрэба: памацаць фарбы, пластылін — гэта таксама здорава!” — упэўнена Вольга Аляксандраўна Карповіч.

“Цікава, што малышы самі не ведаюць пра свае здольнасці, яны проста малююць, а мы як прафесіяналы бачым, што гэта класна, і кажам нешта накшталт: “Проста павер нам, усё выдатна, пойдзем разам!” А калі яны адкрываюць сябе глыбей, вось тут прыходзіць разуменне і здзіўленне бацькоў, любімая іх фраза: “Што вы зрабілі з маім дзіцем?” А ўсяго і трэба было, што паверыць у яго і паказаць пэўныя прыёмы і навыкі, — адным словам, проста накіраваць, а далей дзеці самі раскрываюцца, як кветкі”, — адзначае Вольга Аляксандраўна.

Вось якія яны, наведвальнікі летніка “Спектр”, — творчыя, таленавітыя, інтэлектуальныя і спартыўныя. Ці стануць яны вядомымі мастакамі і матэматыкамі, пакажа час. А зараз такое бясконцае і рознакаляровае лета, якое зноў просіцца ў творчы альбом юных мастакоў. Што ж, спяшайцеся на пленэр, маленькія стваральнікі цуду, на маляванне ў вас некалькі гадзін!

Людміла ГУРСКАЯ.
Фота Алега ІГНАТОВІЧА.