Шосты дзень Інтэрнэт-версія выхаваўчага дадатку да "Настаўніцкай газеты"
Цікава, якая частка сённяшніх выпускнікоў марыць стаць аўтаслесарам, кухарам або цырульнікам? Адзін, два, а можа дзесяць працэнтаў? Ва ўсялякім выпадку лічбы будуць невялікімі. У такой сітуацыі статыстыка сярэдняй школы № 76 Мінска выглядае амаль фантастычнай — у мінулым годзе з 16 дзевяцікласнікаў 13 паступілі ва ўстановы прафтэхадукацыі. І справа зусім не ў атэстатах (усе, дарэчы, з сярэднім і высокім балам). Проста любоў да названых прафесій, сфарміраваная ў навучэнцаў падчас рэалізацыі праекта “Праffстыль шостага школьнага дня”, дала свае плённыя вынікі.
Аўтаслесар vs праграміст
Тое, што рабочыя прафесіі і прафесіі сферы абслугоўвання не самыя папулярныя сярод сучаснай моладзі, цудоўна ведаюць і школьныя настаўнікі, і выкладчыкі ўстаноў прафесійна-тэхнічнай адукацыі. Апошнія часта настальгіруюць па савецкім мінулым, калі конкурсы ў ПТВ былі не меншыя, чым у інстытуты і ўніверсітэты. Цяпер пра той час можна толькі ўзгадваць з цеплынёй. Можна толькі ўспамінаць, а можна пры гэтым намагацца вярнуць папулярнасць запатрабаваных грамадствам прафесій. Канечне, гвалтоўна адпраўляць выпускнікоў у прафесійныя ліцэі ніхто не збіраецца, а вось даказаць практычнай і прагматычнай моладзі, што быць аўтаслесарам або будаўніком не менш цікава і не менш фінансава выгадна, чым, скажам, праграмістам, можна. 
Для гэтага неабходна распрацаваць арыгінальную сістэму прафарыентацыйнай работы. Якім чынам? За адказам звернемся да аўтараў праекта “Праffстыль шостага школьнага дня”, які па выніках сёлетняга Рэспубліканскага конкурсу на лепшы праект па арганізацыі шостага школьнага дня ў намінацыі “Лепшы інавацыйны праект” заняў ганаровае другое месца.
— Рэалізацыя праекта пачалася ў 2011 годзе пасля таго, як у структуру нашай школы быў уключаны вучэбна-вытворчы камбінат Савецкага раёна. Такое аб’яднанне спрыяла стварэнню новых, больш якасных умоў для фарміравання ў навучэнцаў культуры працоўнай і прафесійнай дзейнасці ў шосты школьны дзень. Абсталяваныя на належным узроўні вучэбныя кабінеты, кампетэнтныя майстры вытворчага навучання — усё гэта абавязвала нас выйсці на новы ўзровень прафарыентацыйнай работы. Экскурсій на прадпрыемствы, сустрэч з прадстаўнікамі пэўных прафесій ужо было недастаткова, перад адміністрацыяй школы паўстала задача распрацаваць нешта новае, сучаснае, крэатыўнае. Так нарадзіўся праект, — паведаміла дырэктар школы Алена Васільеўна Паланевіч.
“Ф” — “ff”
У пачатку, як вядома, было слова. Было яно і ў пачатку прафарыентацыйнага праекта 76-й школы. І слова гэтае “прафстыль”. 
Каб яно завалодала магічнай прыцягальнасцю, Алена Васільеўна і яе намеснік па выхаваўчай рабоце Наталля Кімаўна Сурма пайшлі на маленькія хітрыкі: педагогі замянілі ўсяго адну літару. Замест кірылічнай “ф” паставілі дзве лацінскія “ff”, атрымалася “праffстыль”. А потым, як кажуць, пайшло-паехала — адна за адной пачалі нараджацца ідэі “праffгульні”, “праffтура”, “праffспробы”, “праffакцыі”, “праffгорада”, “праffсям’і”, “праffздароўя”, “праffпадарунка”, “праffмайстэрні”, “праffталенту”, “праffбудучыні”, “інfапра”. Усё гэта арыгінальныя формы прафарыентацыйнай работы, якія спрыяюць фарміраванню ў дзяцей цікавасці і любові да прафесій аўтаслесара, кухара, сакратара, цырульніка, медсястры, швачкі, ландшафтнага дызайнера, гандляра.
Аповед са смакам
“Праffгульня”, “праffтур”, “праffспроба” і “праffакцыя” — гэта своеасаблівыя міні-цэнтры. Работа кожнага з іх накіравана на фарміраванне ў навучэнцаў пэўных навыкаў, знаёмства з пералічанымі вышэй спецыяльнасцямі. Па ўзроўні эфектыўнасці і арыгінальнасці на першым месцы стаіць “праffгульня” (напрыклад, “У свеце прафесій”). Яе правілы вельмі простыя: спачатку вучні назіраюць за тым, як, скажам, майстры-цырульнікі лоўкімі ўзмахамі нажніц і расчоскі ствараюць элегантныя прычоскі. Пасля інструмент на некалькі хвілін перадаецца навучэнцам (пад пільным наглядам педагогаў, канечне). Першыя шэдэўры на галовах аднакласнікаў, безумоўна, патрабуюць прафесійнай карэкціроўкі. Аднак пройдзе два-тры гады, і падчас экзамену за курс вучэбна-вытворчага камбіната па спецыяльнасці “Цырульнік” дзяўчаты створаць такія прычоскі, што хоць адразу апранай вячэрнюю сукенку і адпраўляйся на выпускны баль.
Калі “праffгульня” — першае практычнае знаёмства з прафесіямі, то тэарэтычныя веды дае “праffтур”. Экскурсіі ва ўстановы прафесійна-тэхнічнай адукацыі, на прадпрыемствы (напрыклад, ААТ “Амкадор”) дапамагаюць навучэнцам 76-й школы канчаткова вызначыцца са спецыяльнасцю, якую яны будуць атрымліваць у вучэбна-вытворчым камбінаце.
— Аб прафесіях дзецям трэба расказваць смачна. Акрамя “праffгульні”, папулярнымі ў нас з’яўляюцца “праffакцыі”. Гэта працоўны дэсант “Чысты двор”, а таксама дабрачынныя акцыі “Далонька ў далоньцы”, “Ад сэрца да сэрца”, падчас якіх мы наведваем з падарункамі дзіцячы дом № 4, — дзеліцца Наталля Кімаўна.
Найбольш актыўна, а лепш сказаць незвычайна, школа супрацоўнічае з ветэранамі мікрараёна. Папулярная ў краіне акцыя “Ветэран жыве побач” у гэтай установе адукацыі набыла асаблівае гучанне. Акрамя традыцыйнага наведвання ветэранаў дома, віншавання з Днём Перамогі, днём нараджэння, навучэнцы аказваюць ім бытавыя паслугі. У загадзя вызначаныя дні школа ператвараецца для ветэранаў у дамашнюю цырульню або міні-атэлье.
— Звычайна, рамонт адзення або стварэнне прычоскі — гэта істотныя грашовыя выдаткі для ветэранаў. Мы ж аказваем паслугі цырульніка, рамантуем адзенне бясплатна. Для нас гэта зусім не накладна, такому супрацоўніцтву школа толькі рада. Галоўнае, каб ветэраны часцей прыходзілі ў госці, дзяліліся ўспамінамі пра баявую маладосць. Дарэчы, сёлета мы плануем адкрыць для ветэранаў нашага мікрараёна і кабінет здароўя, — адзначыла Наталля Кімаўна.
“Праff” і кампанія
Калі “праffгульня”, “праffтур”, “праffспроба” і “праffакцыя” — гэта своеасаблівыя міні-цэнтры прафарыентацыі, то “праffгорад”, “праffсям’я”, “праffздароўе”, “праffпадарунак”, “праffмайстэрня”, “праffталент”, “праffбудучыня”, “інfапра” — формы работы школьнага Цэнтра творчасці і развіцця па працоўным і прафесійным выхаванні навучэнцаў. Дзейнасць “праffгорада” накіравана на развіццё ў дзяцей творчых здольнасцей праз удзел у арт-студыі (напрыклад, юных мадэльераў “Разумнае адзенне”). Калі ў класе збіраецца “праffсям’я”, то ў форме ток-шоу “Вясёлка прафесій” бацькі расказваюць дзецям пра асаблівасці свайго працоўнага шляху. “Праffздароўе” прадугледжвае правядзенне асветніцкіх мерапрыемстваў “Пра здароўе ведаюць усе, але…”. “Праffпадарунак” дазваляе раскрыць індывідуальныя інтарэсы, здольнасці і схільнасці навучэнцаў праз удзел у арт-студыі “Майстэрня Дзеда Мароза”. “
Праffмайстэрня” далучае да тэхнічнай і мастацкай дзейнасці праз творчую лабараторыю “Зрабі сам”, арт-студыю “Падарунак для матулі”. “Праffбудучыня” фарміруе ў моладзі цікавасць да прафесій з дапамогай камп’ютарных тэхналогій (электроннай анкеты, праграмна-інфармацыйных комплексаў “Самавызначэнне”, “Электронная прафарыентацыйная карта навучэнца”). “Праffталент” рэкламуе спецыяльнасці падчас свята “Фестываль прафесій”. Студыя “Інfапра” рэгулярна знаёміць удзельнікаў праекта з навінамі на рынку працы. Адбываецца выпуск інфармацыйна-метадычных матэрыялаў, часопіса “Прафстыль” (ужо выпушчаны чатыры нумары), рэкламных буклетаў.
— Пра школьны Цэнтр творчасці і развіцця па працоўным і прафесійным выхаванні навучэнцаў “Прафбудучыня”, папярэднікам якога быў цэнтр творчага развіцця “Падлетак”, варта сказаць асобна. У адпаведнасці з “Канцэпцыяй арганізацыі работы ў шосты школьны дзень ва ўстановах адукацыі Савецкага раёна Мінска на 2011 — 2015 гады” работа ў шосты школьны дзень арганізавана па занальных цэнтрах, у склад якіх уваходзіць па чатыры ўстановы адукацыі. У адпаведнасці з канцэпцыяй кожную чацвёртую суботу навучэнцы раёна наведваюць заняткі нашага цэнтра, які з’яўляецца своеасаблівым штабам прафарыентацыйнай работы Савецкага раёна сталіцы. Менавіта дзякуючы цэнтру “Прафбудучыня” ў навучэнцаў ёсць цудоўная магчымасць, як кажуць, памацаць прафесію рукамі, — адзначыла Наталля Кімаўна.
Вычарпальны адказ
У нашым грамадстве заўсёды будзе попыт на кваліфікаваных аўтаслесараў, кухараў, гандляроў, сакратароў, швачак, ландшафтных дызайнераў, медсясцёр, цырульнікаў. Нягледзячы на гэта, толькі невялікая частка сучасных выпускнікоў марыць звязаць сваё жыццё з названымі прафесіямі. Прычына банальная — многія імкнуцца атрымаць вышэйшую адукацыю, а ва ўніверсітэтах, як вядома, ні кухараў, ні гандляроў не рыхтуюць. Як павысіць прэстыж прафесійна-тэхнічнай адукацыі? Думаю, аўтары праекта “Праffстыль шостага школьнага дня” даюць вычарпальны адказ.