Зробім горад дружалюбным

Яшчэ не так даўно большасць людзей, пачуўшы слова “парламентарый”, уяўляла сталага чалавека ў строгім касцюме і са скураным партфелем у руцэ. У апошнія гады гэты стэрэатып паціху сціраецца, у тым ліку і дзякуючы ініцыятыве ЮНІСЕФ “Горад, дружалюбны да дзяцей”. Сёння, каб зрабіць свой горад лепшым, дзецям не трэба чакаць сталасці, неабавязкова і мяняць любімыя джынсы на касцюм, а рукзак — на партфель. Галоўнае, мець ініцыятывы і дарослых паплечнікаў, якія б дапамаглі іх рэалізаваць.

Некалькі гадоў назіраючы за развіццём маладзёжнай палітыкі, ездзячы з горада ў горад, адзначаючы кардынальныя змены ў іх, размаўляючы і з юнымі парламентарыямі, і з іх старэйшымі калегамі, я крыўджуся, калі сёння некаторыя называюць супрацоўніцтва паміж дзецьмі і ўладамі горада фармальным, а ўсе іх сумесныя праекты — толькі на паперы сумеснымі (маўляў, рэалізуюцца толькі тыя дзіцячыя ініцыятывы, якія ўжо даўно ўнесены ў план па развіцці горада). Тым, хто сумняецца, хочацца расказаць, як сотні дзіцячых і маладзёжных праектаў і ініцыятыў знаходзяць падтрымку і рэалізуюцца на месцах, як у выніку будуюцца спартыўныя пляцоўкі і дзіцячыя кафэ, адкрываюцца новыя зручныя для школьнікаў аўтобусныя маршруты, маладзёжны адпачынак набывае новыя кірункі (ад дыскатэк на вадзе да дзіцячых рок-фестываляў) і многае іншае.

У Навагрудку маладзёжны парламент пачаў дзейнічаць з 2012 года, але на адной мове ўлады і дзеці навучыліся гаварыць вельмі хутка. Як доказ таму, што тут словы знаходзяць увасабленне, — мноства дзіцячых ініцыятыў, рэалізаваных у горадзе. Першай ластаўкай быў праект “Адпачывай актыўна”, які падняў праблему недахопу месцаў для правядзення вольнага часу, культурнага адпачынку. У выніку з’явіліся хакейныя пляцоўкі на стадыёнах сярэдніх школ № 5 і № 7 і міні-футбольная спартыўная пляцоўка круглагадовага выкарыстання ў гімназіі № 1. Пазней члены парламента сумесна з аддзелам ідэалагічнай работы, культуры і па справах моладзі Навагрудскага райвыканкама рэалізавалі праект “Графіці”, у выніку якога старую бетонную сцяну ў пераходзе, які злучае дзве вуліцы горада, аматары графіці з розных раёнаў Гродзенскай вобласці і мясцовыя дзеці ператварылі ў твор мастацтва. У праекце “Мой горад” паднялі праблему чысціні і асвятлення Навагрудка, было прапанавана выкарыстоўваць аўтаномныя сістэмы асвятлення на аснове фотаэлектрычных батарэй, прадстаўлены эскіз асвятлення гарадской плошчы. Дзеці стварылі летапіс свайго горада для азнаямлення на ўроках, класных гадзінах і ў пазакласнай дзейнасці, вывучалі гістарычныя аб’екты горада, распрацавалі экскурсійныя маршруты па горадзе і раёне, у якіх экскурсаводамі з’яўляюцца самі навучэнцы, арганізоўваюць і праводзяць катэгарыйныя водныя паходы пры падтрымцы мясцовага турыстычнага агенцтва і турыстычнага цэнтра аддзела адукацыі, спорту і турызму.

Вельмі актыўна валанцёрамі-інструктарамі з маладзёжнага парламента вядзецца работа па прафілактыцы наркаспажывання і камп’ютарнай залежнасці. У 2016 годзе з’явіўся і развіваецца праект “Музей у чамадане”, а перасоўная выстава “Азбука правоў” стала вынікам міжведамаснага ўзаемадзеяння па прафілактыцы правапарушэнняў сярод непаўналетніх. Сумесна з ЖКГ рэалізаваны першы этап праекта “Стары парк па-новаму”, у выніку якога ў гарадскім парку добраўпарадкаваны зоны адпачынку для дзяцей і бацькоў, зменены дызайн клумб.

Спачатку ў сярэдняй школе № 1, а цяпер і ў іншых, праект “Дынамічны перапынак: лёгка і цікава” шум і гам на перапынках замяняе на музыку, а бегатню па калідорах — на танцы. Навучэнцы сярэдняй школы № 7 у межах праекта па буккросінгу, ідэя якога ў рэкламе і абмене прачытанымі кнігамі праз інтэрнэт, ствараюць “віртуальныя паліцы” на сайтах школ.

Новы погляд на школьныя перапынкі з’явіўся ў навучэнцаў сярэдняй школы № 1 Пінска. Іх праект “У рытме перапынкаў” — гэта правядзенне для равеснікаў арыгінальных і займальных міні-мерапрыемстваў на перапынках: танцавальныя зарадкі, флэш-мобы, фота-кросінг, дэманстрацыя відэаролікаў і інш. Сучасная матэрыяльная база новай сярэдняй школы № 10 знайшла сваё прымяненне ў праекце вучняў па стварэнні школьнага тэлебачання.

У Пінску штогод у кастрычніку адзначаюць Дзень горада. Апошні раз да яго была прымеркавана гарадская акцыя “Падары ўсмешку”. На працягу месяца ў школах горада члены дзіцячага парламента арганізоўвалі мерапрыемствы, накіраваныя на прапаганду пазітыўнага настрою і здароўя: аперацыі “Смайлік”, “Абдымкі ў абмен на ўсмешку”, міні-конкурсы на лепшую фатаграфію “Усмешка маёй мамы”, “Горад усміхнула”, гасцёўня “Настройся на пазітыў”.

Асаблівую ролю юныя пінчане адводзяць сваім інклюзіўным праектам. Так, гімназія № 2 адзначылася правядзеннем незвычайнага сацыяльнага эксперымента сумесна з Беларускім таварыствам інвалідаў па зроку. Гімназісты прапанавалі равеснікам пражыць адзін дзень з жыцця чалавека з парушэннем зроку. Удзельнікі эксперымента выконвалі звычайныя справы з павязкай на вачах. Навучэнцы сярэдняй школы № 1 актыўна супрацоўнічаюць з фізкультурна-аздараўленчым клубам інвалідаў “Ветразь”. Фішка ў тым, што ў валейбол з маладымі інвалідамі Брэсцкай вобласці яны гуляюць седзячы — каб быць на роўных. Штогод у гарадскім парку культуры і адпачынку яны ладзяць фестываль “Бэзавая ластаўка”, а ў яго межах — конкурс малюнка на асфальце і канцэрт.

Ва ўсіх установах адукацыі Ліды па ініцыятыве маладзёжнага парламента арганізавана дзейнасць па рэалізацыі сацыяльна значных праектаў “Разам думаць пра будучыню” (вывучэнне гісторый прафесійных дынастый у Лідскім раёне і стварэнне прафарыентацыйных прэзентацый), “Мой край беларускі” (стварэнне відэа пра родны край), “Горад майго дзяцінства” (сустрэчы са знакамітымі людзьмі Лідчыны), “Каб усміхаліся дзеці” (акцыя па размалёўванні сцяны ў цэнтральнай раённай бальніцы), “Сувязь пакаленняў” (вывучэнне ваеннай гісторыі сваіх сем’яў і сем’яў гараджан для стварэння летапісу), “Планета сяброў” (спартыўныя конкурсы з асаблівымі дзецьмі), “Зялёны горад” (пасадка ў школьных дварах яблынь, падораных старшынёй Лідскага райвынкама), “Вуліцы нашага горада” (складанне і правядзенне экскурсій), “Падары фарбы вясёлкі” (стварэнне карціннай галерэі дзіцячага аўтарства для цэнтральнай раённай бальніцы), “Атлас прафесій” (стварэнне прэзентацый аб прафесіях). Праводзяцца акцыі “Крылы надзеі, міру і мары” (збор пажаданняў роднаму гораду ад выпускнікоў падчас раённага выпускнога вечара і афармленне стэнда), “Для сябе, для іншых, для грамадства” (святочныя праграмы для асаблівых дзяцей), “Пазітыў праз аб’ектыў” (стварэнне матывацыйный сцяны), “Місія — жыць” (прапаганда здаровага ладу жыцця) і інш.

— У межах акцыі “Місія — жыць” мы шукалі шляхі, каб дапамагчы маладым людзям, якія памыліліся, прыахвоціўшыся да тых рэчаў, што губяць іх жыццё. Адным са шляхоў быў гумар: наша каманда КВЗ, у якую ўвайшлі цяжкія падлеткі, летась стала лепшай на рэспубліканскай акцыі “Асенні марафон”. І вопыт зносін з гэтымі дзецьмі вельмі каштоўны не толькі для іх, але і для нас. Мы ладзілі сумесныя спаборніцтвы па плаванні, баскетболе, валейболе. І мы пасябравалі, не звяртаючы ўвагі на тое, у якой складанай жыццёвай сітуацыі некаторыя з нас знаходзіліся, — гаворыць Кацярына Астрэйка, старшыня маладзёжнага парламента Ліды.

Мне падаецца, каб разабрацца, наколькі фармальнае партнёрства паміж уладамі горада і дзецьмі, дастаткова пагутарыць з дзецьмі. І калі яны пачынаюць расказваць пра тое, як разам імкнуцца змяніць свой горад і не могуць спыніцца, думаю, ім можна верыць. І, урэшце, дастаткова ўпэўніцца, што дзецям самім падабаецца быць запатрабаванымі.

Святлана НІКІФАРАВА.